Cumhurbaşkanının 12 Mart 2021 tarihinde Ekonomik Reform Paketinin tanıtım toplantısında dile getirdiği yeniliklerde 18 yaş altı BES için de başlıklar mevcut.
Makale : Elçin Tuva
Ben bu çalışmayı önemsiyorum ve destekliyorum.
Ancak BES sisteminin önce üzerinden geçmek ve Türk Halkının gerçeklerine uymayan yönleri ortaya koyarak gerçekçi zemini sergilemek isterim. Sonra da 18 Yaş Altı BES için heyecan verici bulduğum yönleri belirtmek isterim.
Bireysel Emeklilik Sisteminde iki ana kriter var;
Birincisi sistemde 10 yıl kalmak,
İkincisi de 56 yaşı doldurmak.
Bu ikisi tamam olduğunda birikimlerin ve %25 devlet katkısının tamamı hak edilmiş oluyor.
5 yıldan önce çıkış yapanlar, zarar eder.
5 yıldan sonra çıkış yapanlar, eh işte biraz kâr etmiş olur.
10 yılı tamamlamış ama 56 yaşını doldurmadan çıkış yapanlar kâr elde edebilir.
Peki, Türkiye'mizin gerçeklerinde yarını görememek ve sürekli dalgalanan ekonomik hareketlere bağlı değişen koşullar sebebiyle 10 yıl ve 56 yaşın tamamlanması gerçekçi mi?
Elbette ki kocaman bir HAYIR!
OKS dedikleri Otomatik Katılım ile çalışanları zorla bireysel emeklilik sistemine sokan devlet, beklediği sadakati bulamadı.
Çünkü maaştan 50 - 70 lira kesiyoruz, ne var canım yatırsınlar OKS'ye dediklerinde çalışanlar "ekmek" dedi "yemek" dedi "su" dedi. Okul dedi, çocuk dedi, et dedi, benzin dedi ve OKS'ye girmesi ile çıkması bir oldu.
O halde birikime zorla yönlendireceğiniz kesimi önce bilinçlendirmek ve birikime ayıracağı bir maaşının olup olmadığını belirlemek gerekiyor. Asgariden hallice maaşlardan kesinti yapılması gerçekçi bir davranış değildi. Zaten halkımız da "erken çıkış" ile gerekli cevabı açıkça iletmiş oldu.
Yapılan açıklamalarda birikim yapmaya dair bilinçsizlik gibi bir algı yaratıldıysa da ekmek, su, okul, kira gerçeklerine cevaplar sağlıklı bir şekilde verilmedi.
Haliyle sistem, parası olanın işine yaradı. Hem de çok yaradı. Uzun vadede bankada getiri elde edeceğinden çok daha fazlasını sunan BES, parası olan için bulunmaz bir fırsat.
Peki, 18 yaş altı BES hayatımıza girmesi kadar kalıcı olması da isteniliyorsa yukarıdaki örneklere bakılarak neler söyleyebiliriz.
İşte önerilerim, işte halkın istedikleri:
Bireysel Emeklilik Sisteminde 56 yaş kriteri Türkiye'de gerçekçi değildir, 18 yaş altı BES için asla gerçekçi değildir. Sadece 10 yıl kriteri 18 yaş altı bireysel emeklilik sisteminde koşul olabilir. 56 yaş kriteri, 18 yaş altı BES için asla kriter olamaz.
10 yılı 18 yaş ile paralel tamamlayan sözleşme, herhangi bir sebeple bozdurulduğunda dahi devlet katkısı dahil tüm hak edişlere sahip olabilmelidir.
Katılımcısı 18 yaş altı olan sözleşmede ebeveyn kontrolü olmalıdır. Çocuk, parayı alıp bilinmeze kaçabilir.
Bozdurulan BES sözleşmesi, doğrudan bir eğitim firmasına (üniversite, kolej, akademi vs) ödenecek ise eğitim firması indirim uygulaması yapmalıdır.
Bozdurulan BES sözleşmesi, doğrudan bir emlak firmasına (herhangi bir konut) yatırılacaksa emlak firması indirim uygulaması yapmalıdır.
Bozdurulan BES sözleşmesi, sağlık giderlerine harcanmak üzere bozdurulmuş ise BES ve SGK / Tamamlayıcı Sağlık gibi alternatifler lokomotifte yer almalıdır.
18 yaş altı BES sözleşmesinin ödeyeni herhangi bir kişi olabilir. Böylelikle burs konularında yepyeni bir defter açılabilir. Dernekler, uzun vadede yetim ve öksüz veya az gelirli ailelere günü kurtarma yardımları yerine, geleceğe yönelik yardımlara da yönelebilir.
18 yaş altı BES sözleşmesi başına %25 devlet katkısı, bu şartlarda dahi geçerliliğini korumalıdır.
Hal böyle olur ise 10 yıl boyunca ayda sabit olarak 100 lira yatıran bir aile, 19.800 lira toplamda harcamışken en kötü ihtimalle BES'te 29.255 lira Devlet Katkısı ile birlikte biriktirmiş olur.
Doğar doğmaz ayda 100 lira BES hesabına aktaran bir aile ise 18 yıl içinde BES'e 34.200 TL yatırarak devlet katkısı dahil 57.371 lira biriktirmiş olur.
Fon getirilerinin yönetilmesine bağlı olarak bu rakamlar daha da artabilir.
Ancak genel tablo bu.
Velhasıl 18 yıl içinde çocuğunun geleceği için ufak birikimi BES ile yapmak akıl dışı bir olay değil. Akıl dışı olan 56 yaş kriteri.
Günümüzdeki gönüllü BES ve zorunlu BES için bile umutsuz bir son olan 56 yaş kriteri kaldırıldığında hem BES'te hem de başlar başlamaz 18 yaş altı bireysel emeklilik sisteminde akla zarar yükselişin olacağını rahatlıkla söyleyebilirim.
Örneğin ben, bu kriterlerde derhal katılımcısı 11 yaşındaki kızım olacak şekilde BES başlatabilirim. Ama şu an başlatmıyorum. Keza ani bir ihtiyaç halinde bankadan çekebildiğim paramı BES'ten çekemiyor olmak yıldırıcı bir kriter.
Turuncu Hesap veya Kiraz Hesap veya Nar hesap gibi hesap nitelikleri ile BES de koşulsuz para çekmeyi dönemsel olarak mümkün kıldığında, sadece bu kriterle bile BES'te yükseliş olacağına inanıyorum.
Cumhurbaşkanının konuyla ilgili açıklamasının tam metnini yeri gelmişken eklemek isterim.
"Bireysel Emeklilik Sistemini çok daha geniş kesimlere yaygınlaştırıyoruz. Nüfusumuzun %25'ini oluşturan 18 yaş altındaki çocuklarımızın sisteme girmesinin önündeki engelleri kaldırıyoruz.
Her çocuğa BES'te % 25 Devlet Katkısı
Böylece tasarruf alışkanlığının ve finansal okur yazarlık bilincinin küçük yaşlardan itibaren kazandırılmasını teşvik ediyoruz. Çocuklarımızın geleceğini güvence altına almak için bu süreci %25 Devlet Katkısı ile destekleyerek kamunun üzerine düşen sorumluluğu yerine getiriyoruz.
Sandık, vakıf ve dernek gibi kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin 2023 yılının sonuna kadar BES'e aktarımına imkan veriyoruz.
Ayrıca sistemi eğitim, sağlık ve hayat sigortaları gibi çeşitli tasarruf ürünleriyle entegre ederek uygun maliyetler ve devlet destekleriyle vatandaşlarımızın hizmetine sunuyoruz."
Genel olarak BES ile ilgili sorularınızı bana formdan her zaman iletebilirsiniz. Form için tıklayınız.
