ABD Başkanı Joe Biden, ABD ve Çin'in artan gerilimi azaltmak amacıyla askeri bağları yeniden kurma konusunda anlaştığını söyledi.
Joe Biden, Kaliforniya'da Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı nadir görüşmenin ardından, "Doğrudan, açık ve net bir ilişkiye geri döndük" dedi.
İki lider bir yılı aşkın süreden sonra ilk kez yüz yüze görüştü.
Ancak ikisi arasında hala gerginlik işaretleri vardı; Başkan Biden, Xi Jinping'in bir diktatör olduğu yönündeki görüşünü tekrarladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı daha sonra bu açıklamaları eleştirdi ancak tepki, her iki tarafın da başarı olarak nitelendirdiği toplantının ışığını karartmadı.
Biden ayrıca her iki liderin birbirleriyle doğrudan iletişim kurma konusunda mutabakata vardığını söyledi.
Zirve sonrası San Francisco yakınlarındaki tarihi bir binada düzenlenen basın toplantısında Joe Biden, ilişkilerdeki çözülmenin "her türlü kötü şeye" yol açtığını söyledi ve iki başkanın artık "sorunları doğrudan telefonda çözebileceğini" ekledi.
Geçtiğimiz yıl Çin, ABD Kongresi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaret etmesinden sonra ABD ile askeri işbirliğini askıya almıştı. Pekin, yönettiği Tayvan'ı kendi toprağı olarak görüyor ve gerekirse zorla ilhak etme tehdidinde bulunuyor.
Başkan Biden'a göre, devlet başkanları arasında birçok farklılık olmasına rağmen Başkan Xi, diyaloğa mümkün olduğu kadar "açık" davrandı. Ona göre görüşmeler "şimdiye kadarki en yapıcı ve verimli tartışmalardan biriydi".
Daha sonra Amerikalı iş adamlarıyla bir akşam yemeğinde konuşan Xi, ABD ile iyi ilişkiler kurmak istediğini açıkça ifade etti.
Kendisinin ve Başkan Biden'ın diplomasi ve işbirliği yolunu sürdürme konusunda anlaştıklarını söyledi.
"Çin-ABD ilişkilerinin kapısı açıldı ve bir daha kapatılmamalı. Aramızda birçok köprü kurmamız, bağlarımızı geliştirmemiz gerekiyor" dedi.
Buna rağmen bir gazetecinin sorusunu yanıtlayan Joe Biden, Xi Jinping'i diktatör olarak gördüğünü söyledi. ABD başkanı bununla ilişkilerin ne kadar zor olduğunu gösterdi.
Joe Biden, "Ülkeyi yönetme açısından bir diktatör... onların yönetim biçimi bizimkinden tamamen farklı" dedi. Biden haziran ayında benzer bir yorum yaptığında Çinli yetkililer öfkelendi ve bunu "saçmalık ve sorumsuz bir açıklama" olarak nitelendirdi.
Çin dışişleri bakanlığı, Biden'ın sözlerini kınadı ve bunun "büyük bir yanlış tanımlama" ve "sorumsuz siyasi manipülasyon" olduğunu söyledi.
İki lider arasında genel olarak iyi niyetli geçen görüşmede tatsız bir an yaşandı.
Devlet haber ajansı Xinhua, toplantıya ilişkin genel bir bakış sunarken "diktatör" kelimesinden bahsetmedi. Genel bilgilerin (ki bu bazen Çin hükümetinin ilişkiyi ne kadar olumlu veya olumsuz algıladığının bir göstergesi olabilir) ikili ilişkilerde önemli bir ilerlemeye işaret etmesi muhtemeldir.
İki taraf, askeri bağların yeniden kurulmasının yanı sıra, son zamanlarda gerilime neden olan konularda başka anlaşmalar da yaptığını duyurdu.
Bunlar arasında ABD'ye fentanil kaçakçılığıyla mücadeleye yönelik tedbirler de yer alıyor. Fentanil bu ülkede aşırı dozdan ölümlerin artmasına neden oldu.
Amerika'da binlerce gencin kullandığı uyuşturucu maddeleri oluşturan maddelerin kontrol altına alınması konusunda anlaşmaya varıldı.
Çinli imalat şirketleri yalnızca sentetik opioidlerin değil aynı zamanda bunları yapmak için kullanılan diğer kimyasalların da kaynağıdır. Başkan Biden, "Çin'den Batı'ya öncü kimyasallar ve hap akışını önemli ölçüde azaltmak için harekete geçiyoruz" dedi.
Anlaşmaya göre Çin, bu öncül kimyasalları üreten şirketleri doğrudan hedef alacak. Joe Biden gazetecilere "Bu hayat kurtarır" dedi.
İki lider ayrıca İsrail ve Gazze'deki çatışmaları da ele aldı. Üst düzey ABD'li yetkililerden biri gazetecilere, Joe Biden'ın Çin'i, İran'ı provokatif adımlar atmamaya ikna etmek için İran üzerindeki etkisini kullanmaya çağırdığını söyledi.
İki güç, yapay zeka (AI) konusunda ortak araştırmaların ilerletilmesi konusunda anlaştılar ve Tayvan hakkında uzun uzadıya konuştular. ABD'li bir yetkiliye göre Xi, Tayvan'ın "ABD-Çin ilişkilerindeki en büyük ve en tehlikeli sorun" olduğunu söyledi.
Xi Jinping ve Başkan Biden, San Francisco yakınlarındaki Filoli House'da bir araya gelerek dört saat konuştu.
Görüşmelerin ardından Çin, iki ülke orduları arasındaki ilişkinin "eşitlik ve saygı" temelinde yeniden tesis edildiğini söyledi.
Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinin oturum aralarındaki toplantı merakla beklenirken, her iki taraftan yetkililer herhangi bir büyük atılım umutlarını küçümsediler.
Üst düzey bir ABD yönetiminden yetkili, "Hedefler gerçekte rekabeti düzenlemek, riskleri önlemek, çatışmaları önlemek ve iletişim kanallarının açık olmasını sağlamaktır" dedi.
Şubat ayında Çin'e ait olduğundan şüphelenilen bir casus balonunun ABD hava sahası üzerinde düşürülmesinin ardından ilişkiler bozuldu.
Kaynak : BBC Kırgızistan
