Birikimli Hayat Sigortasının üzerine gelen BES, sütten ağzı yananın üflediği yoğurt denebilir ilk olarak.
Bireysel Emeklilik Sistemi, dünya çapında ortak kriterleri olan bir sistem ancak Türkiye, katılıma teşvik amacıyla sadece bize özel bazı nitelikler de kazandırdı.
“Devlet Katkısı, Gönüllü BES tarafında her 100 lira için 25 lira olacak şekilde ifade edilse de yıl içinde alınan maksimum Devlet Katkısı terimi var. Yani her 100 lira aslında bir yere kadar. Bir de Otomatik Katılımda belli bir süre çıkış yapmayanlara, bir defaya mahsus 1.000 TL Devlet Katkısı var.”
Uzun Vadeli yatırım planlaması yapanlar için ideal bir kanal BES. Ancak kısa vadede birikimleri, bankadaki hesabından para çeker gibi yastık altındaki altını bozdurur ya da cüzdandaki dövizi kullanır gibi BES'e başlayacaklar olanların bilmesi gereken çok önemli notlar var.
İsmi Emeklilik Kendi Değil
En önemli 2 kriter "10 yıl" ve "56 yaş" akılda tutulması gerekiyor. Çünkü bunlardan herhangi biri tamam olmazsa birikimlerin tamamına BES'te hak ediş verilmiyor.
Yani öncelikle 10 yıl, sonra da 56 yaş kriteri yerine gelecek ki birikimlerin tamamı, devlet katkısı ile birlikte alınabilsin.
Peki, 10 yıldan önce ne oluyor?
İlk 2 ay içinde sistemden çıkarsanız buna cayma deniyor ve bu zaman içinde ne kadar para yatırdıysanız, hepsini aynen alabiliyorsunuz.
3 yıldan önce çıkarsanız, bulunduğunuz plan ve sisteme ait bazı kesintiler alınır. Planınız özel tasarlanmış ise firmanızın size avantajı olarak belki buradan kesintilerden muaf olabilirsiniz.
5 yıldan sonra çıkarsanız yasal olarak hiç kimse sizden plan veya sistem gereği bir kesinti yapamaz. İstediğiniz plana 5 yıldan sonra geçebilirsiniz.
10 yılın sonunda ise Stopaj denilen bir kesinti var. Bu da sistemin size hizmet etmesi üzerine birikimin %5'i kadar bir ücret kesmesi demek. Haricinde başka bir kesintiniz bulunmuyor. Ancak devlet katkısının tamamını alabilmeniz için 56 yaşı doldurmanız gerekiyor.
10 yıl ve 56 yaş kriterleri tamamlandığında, hesabınıza yatırdığınız birikimler, fon getirileri ve devlet katkısı ile birleşerek sizin BES kazancınızı oluşturuyor.
Dilerseniz hesabınızda biriken parayı topluca alabilirsiniz.
Dilerseniz belirlediğiniz kısmı, belirlediğiniz süre boyunca maaş olarak alabilir ve geri kalanını fonda değerlenmesi üzerine hesabınızda bırakabilirsiniz. Burada birikiminiz yine fon getirileri üzerinden değerlenmeye devam eder.
Dilerseniz paranızı almaz yani sistemden emekli olmaz ve birikimlerinize devam edersiniz.
Ya da katkı payı ödemeyi durdurup birikiminizin kendi değeri üzerinden fonda işlenmesi sebebiyle birikiminizi sürdürebilirsiniz.
Görüldüğü üzere SGK - Sosyal Güvenlik Sistemi mantığında bir emeklilikten bahsedilmiyor. Sistemden Emekli olmak gibi anlaşılması gereken bir ifadeyle sizleri tanıştırıyoruz.
Bu sebeple bazı uzmanlar sistemin aldatmaca olduğunu ve bir emeklilik olmadığını savundular.
SGK anlamında bir emeklilik olmadığı ve SGK'da olduğu gibi devletin başta sağlık olmak üzere imkanlarına entegre olan bir yapı olmadığı doğru ancak aldatmaca olduğu doğru değil.
BES, bir tasarruf ve birikim sistemidir. Uzan vadeli yatırımdır. Fon Getirilerine dayalı bir kazanç yapısı vardır. 10 yıl şartını ve 56 yaş kriterini yerine getirenler sistemden bağını kestiğinde "emekli oldu" denilmesi üzerine bu şekilde adlandırılmıştır.
