Kazakistan Cumhurbaşkanı'nın Katar ziyareti 18 milyar dolarlık yatırımla sonuçlandı. Bu ziyaret Tokayev'in Katar'a yaptığı ilk resmi ziyaret olma özelliği taşıyor.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev'in 13-14 Şubat tarihlerinde Katar'a yaptığı iki günlük resmi ziyaret sona erdi. Kazinform Haber Ajansı, ziyaretin temel sonuçlarına ve işbirliği umutlarına ilişkin ayrıntılı bir bakış sunuyor.
Tokayev'in Katar'a ilk resmi ziyareti
2023 yılı , diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 30. yılını kutlayan Kazakistan ile Katar arasındaki ikili ilişkiler açısından bir dönüm noktası oldu . 1 Temmuz 1993'te diplomatik ilişkiler kuruldu. Mayıs 2007'de Katar'da Kazakistan Büyükelçiliği kurulmuş olup, Mart 2008'den bu yana Kazakistan'daki Katar Büyükelçiliği faaliyet göstermektedir.
Bu ziyaret Tokayev'in Katar'a yaptığı ilk resmi ziyaret olma özelliği taşıyor. Tokayev, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al-Thani ile yaptığı görüşmede, ziyaretinin özel önemine vurgu yaptı.
“Katar, İslam dünyasındaki güvenilir ve önemli ortağımızdır. Artık ikili ilişkilerimize yeni bir ivme kazandırmanın zamanının geldiğini düşünüyorum. Bu bağlamda, Kazakistan ile Katar arasındaki karşılıklı ilişkilerin tam teşekküllü stratejik ortaklık düzeyine yükseltilmesini öneriyorum" dedi.
Kazakistan'ın Katar ile ilişkilerine "büyük önem verdiğini" vurguladı.
Tokayev, "İkili bağların daha da güçlendirilmesi için her türlü çabayı göstermeye hazırız" dedi.
Şeyh Tamim bin Hamad Al-Thani'ye göre Tokayev'in ziyareti, iki lider arasında önceki görüşmelerde varılan anlaşmaların uygulanmasının devamı niteliğinde.
Ekim 2022'de Katar Emiri Kazakistan'a resmi bir ziyarette bulundu. Ziyaretin ardından hükümet ve bakanlıklar arası düzeyde 12 ikili belge imzalandı. Ayrıca Haziran 2023'te Astana Uluslararası Forumu'na katılmak üzere Kazakistan'ın başkentini ziyaret etti.
Katar Emiri, "Etkileşimimiz kapsamında enerji, ticaret, ekonomi ve yatırım projeleriyle ilgileniyoruz" dedi.
Cumhurbaşkanımızın iki günlük resmi ziyareti oldukça kapsamlı ve verimli görüşmelerle geçti. Ekonomik işbirliği Kazakistan ile Katar arasındaki ilişkinin temel unsurudur. Kazakistan'ın Avrupa ile Asya'nın kesişme noktasındaki konumu ve Katar'ın Orta Doğu'daki önemli bir oyuncu olarak oynadığı rol göz önüne alındığında, iki ülke arasında ticaret ve yatırımın artırılması için büyük bir potansiyel var.
Kassym-Jomart Tokayev, Katar'ın Kazakistan'daki en büyük on yatırımcıdan biri olmasını bekliyor. Kazakistan Ulusal Bankası'nın verilerine göre şu ana kadar 2015 yılından bu yana Katar yatırımlarının Kazakistan'a brüt girişi yaklaşık 65 milyon doları buldu.
2022 yılında ikili ticaret 6,42 milyon dolara ulaştı. 2023 yılının 11 ayında bu rakam 9,6 milyon dolardı.
Tokayev, Kazakistan'ın Katar'a toplam değeri 250 milyon dolar olan 60 emtia dışı üründe ihracatı artırmaya hazır olduğunu ifade etti. Ayrıca yakın gelecekte ticaret cirosunu 500 milyon dolara çıkarmayı da önerdi.
İşbirliği için umut verici alanlar
Her iki tarafın da vurguladığı birçok önemli alan vardı. Tokayev, Katar Emiri ile yaptığı görüşmede, Katar'ı bölgesel ekonomik faaliyetleri teşvik etmek amacıyla Körfez ile Orta Asya'yı birbirine bağlayacak bir intermodal taşımacılık ağının geliştirilmesi için ortak çaba göstermeye çağırdı.
Tokayev, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdulrahman Al-Thani ile yaptığı görüşmede de aynı fikri yineledi. Kazak lider, Orta Koridor olarak adlandırılan Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Rotasının geliştirilmesi konusunda iyimser.
Ona göre, Körfez bölgesinin dev pazarlarına erişimin genişletilmesi ve yeni transit rotalarının keşfedilmesi bir öncelik.
Katar şirketlerini Kazakistan'daki büyük altyapı projelerinin geliştirilmesinde işbirliği yapmaya davet etti.
“Başlıca sürdürülebilir altyapı projelerimiz arasında Hazar Denizi'nin en büyük merkezlerinden biri olan Aktau Limanı, Astana ve Almatı Uluslararası havalimanları, çoklu dinamik demiryolu ve karayolu ağlarının yanı sıra yüksek kaliteli lojistik merkezler yer alıyor. Orta Koridor olarak adlandırılan Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Rotasının geliştirilmesine büyük umutlar bağlıyoruz. Doha'daki yatırım yuvarlak masa toplantısında Tokayev, "Katarlı şirketlerin ve finans kurumlarının bu alandaki iş ve yatırım fırsatlarını keşfederek önemli faydalar elde edebileceklerine inanıyoruz" dedi.
Enerji sektörü aynı zamanda Kazakistan ile Katar arasındaki işbirliğinin temel taşıdır; çünkü iki ülke petrol ve gaz da dahil olmak üzere doğal kaynakların büyük üreticisi ve ihracatçısıdır.
Yatırım yuvarlak masa toplantısında Tokayev, Kazakistan'ın petrol ve gaz aramaları için geniş fırsatlar sağlamaya hazır olduğunu söyledi.
“Önemli keşiflere olanak sağlamak için en iyi küresel uygulamaları hayata geçiriyoruz. Bu amaçla Katar enerji şirketlerini jeolojik arama, petrokimya, ulaştırma, petrol ve gaz işleme projelerine aktif olarak katılmaya davet ediyorum” dedi.
Enerji sektörlerinde yenilenebilir enerjiye yönelik fırsatlar da oldukça büyüktür. Tokayev'e göre Kazakistan'ın yenilenebilir enerji potansiyelinin bir trilyon kilovatsaat olduğu tahmin ediliyor. Küresel oyuncular 43 gigawatt kapasiteli projeleri hayata geçirme taahhüdünde bulundu.
Ziyaret sırasında Kazakistan'ın Samruk Kazyna Devlet Varlık Fonu, Kazakistan Enerji Bakanlığı ve Katar'ın Power International Holding'i enerji ve gaz alanındaki projelerin uygulanmasına ilişkin anlaşmalar imzaladı.
Power International Holding ile yapılan ön protokoller, Kashagan sahasında gaz işleme tesislerinin yanı sıra Beineu – Bozoi – Çimkent ve Aktobe – Kostanay segmentleri için gaz boru hatlarının inşasını öngörüyor.
"Bu oldukça umut verici bir girişim. Tokayev, Kaşagan'da başka bir gaz işleme projesinin inşasına yönelik görüşmelerin yakın zamanda pratik sonuçlar vereceğini umuyoruz" dedi.
Kazakistan'ın ulusal şirketi QazaqGaz ile UCC Holding arasında Kaşagan sahasında gaz işleme tesislerinin inşasına yönelik projelerin ortak uygulanmasına ilişkin anlaşmalar da imzalandı.
Tarım sektörü de işbirliği için umut verici alanlar arasında yer alıyor. Tokayev, Kazakistan'ın sulanan arazi alanını 3 milyon hektara çıkarmayı planladığını söyledi. Kazakistan'ın aynı zamanda dünyanın en büyük 10 buğday ve un üreticisi arasında yer aldığını söyledi.
Uygun ekonomik koşullar
Katarlı yatırımcıları davet eden Tokayev, Kazakistan'daki olumlu ekonomik ortamın altını çizdi. Kazakistan'ın seçtiği yolun Katar'ınkine benzer olduğunu söyledi. Kazakistan'ın “açık kapı politikasından, geniş kaynaklarından ve serbest piyasa reformlarından” bahsetti.
“Yeni Ekonomi Dersi başlattım. Bu girişim daha güçlü ve dinamik bir ulus inşa etmek için yapısal reformlara odaklanıyor. Bu iddialı ama başarılabilir bir görevdir. Geçtiğimiz yıl Kazakistan'ın GSYH'si 265 milyar dolara ulaştı. Yeni hedefimiz 2029 yılına kadar 450 milyar dolar. Kazakistan, beş Orta Asya ülkesinin toplam GSYİH'sının yüzde 70'ini oluşturuyor ve geçen yıl yüzde 5,1 ekonomik büyüme kaydetti; bu, öngörülen küresel büyüme oranının neredeyse iki katı." dedi.
Tokayev, Katar Danışma Meclisi'nde konuşma yapan ilk yabancı lider oldu
Tokayev, devlet ziyareti sırasında Şura Konseyi olarak da bilinen Katar Danışma Meclisi'nde de konuşma yaptı. Orada Kazakistan'ın mevcut küresel ve bölgesel gündeme ilişkin vizyonunu paylaştı.
Katar'a yaptığı ilk resmi ziyarette kendisine gösterilen misafirperverlik için Amir Tamim bin Hamad Al Thani'ye teşekkür etti.
Tokayev, Katar'ın gelişimini övdü.
“Katar bugün öncü ve hızla büyüyen ekonomisi, aktif ve barış yanlısı dış politikasıyla tanınıyor. (...) Katar, sağlam ekonomisi ve müreffeh toplumuyla haklı olarak gurur duyabilir” dedi.
Kazakistan'ın kendi kalkınma hedefleriyle benzerlikler gösterdi.
“Kazakistan daha kapsayıcı bir siyasi sistem ve ekonomi haline geldikçe hesap verebilirlik ve değişim ilkelerini takip ediyoruz. Geçmişimiz konusunda dürüstüz, ilerlememizden gurur duyuyoruz ve geleceğe kararlılıkla bakıyoruz. Tokayev, insan haklarının korunmasına ve toplumsal cinsiyet eşitliğinden iş güvenliğine kadar çeşitli girişimlerin uygulanmasına tam kararlıyız" dedi.
Tokayev, Kazakistan ile Katar'ın güçlü dostluk bağlarına, ortak değerlere ve karşılıklı desteğe dayalı "güçlü ortaklık ilişkileri" bulunduğunu vurguladı.
Kassym-Jomart Tokayev konuşmasında jeopolitik çatışmaların, terörizmin ve iklim acil durumunun küresel gündemde öne çıkan konular olduğunu ve uluslararası güvenliğin çerçevesini aşındırdığının kabul edilmesinin gerekliliğini vurguladı. Başlıca tehdidin, Birleşmiş Milletler Şartı'nda belirtilen uluslararası hukukun temel ilkelerinin eş zamanlı olarak aşınmasından kaynaklandığını belirtti.
Tokayev, diyalogun anlaşmaya varmak için elverişli bir ortam oluşturmanın tek yolu olduğunu da savundu. Tüm çatışmaların BM Şartı'na ve evrensel olarak kabul edilmiş uluslararası hukuka uygun olarak çözülmesi gerektiğine kesinlikle inanıyor.
Bakan, BM Güvenlik Konseyi'nin kapsamlı reformunun önemini vurgulayarak, konseyin kilitlenmenin üstesinden gelememesinin temsili artan temsilcilik gerektirdiğini belirtti. Bu bağlamda Tokayev, Orta Güçlerin ve gelişmekte olan ülkelerin seslerinin daha fazla temsil edilmesini savundu ve hem Kazakistan'ın hem de Katar'ın küresel barış ve güvenliğe önemli katkı sağlayabileceğini ileri sürdü.
Kaynak : inForm
