Masal Dede Yücel Feyzioğlu, Asena hakkında yeni bir kitap çıkarıyor. Kitabın çizimleri, Kardeş Masallar serisinin tüm kitaplarında olduğu gibi Mustafa Delioğlu eseri. Asena hakkında bilinen yanlışları, bilinmeyen doğruları bizlere anlatıyor. Türkün Asena boyu hakkında yeni bilgilerle bizleri tanıştırıyor.
Makale : Yücel Feyzioğlu
Datça - Çimerlikte duş yerine gittim.
Saçı sakalı bembeyaz güzel bir adam duştan çıkıyordu:
“Günaydın Noel Baba!” dedim, tepkili biçimde “Ben Müslümanım!” dedi.
“Noel Baba da Patara’dan Anadolulu büyük bir bilgedir,” diye cevap verdim.
“O kadarını bilemem...” dedi şemsiyenin altında yerine geçti. Yanında masası, masanın üstünde birası ile sigarası…
Akşam haberler vardı. Bir hanım siyasetçi pazar yerinde konuşuyordu. Başında takkesi, kıçında şalvarımsı pikesiyle bir adam, saygısızca bu hanıma laf atıp Müslüman olduğunu söylüyordu.
Ben ise ASENA’yı yazıyordum.
Yıllardır hep yazmak istediğim bir efsaneydi ASENA. Uydurulmuş hayali bir efsane miydi yoksa hayatın içinde var oldu da biz mi büyüterek günümüze getirdik? Hep merak ettiğim bir konuydu.
Sonunda ASENA’nın gerçek yaşam öyküsünü buldum.
Bumin Kağan, boy ve beyler ile Göktürk Devleti’ni kurduğunda yıl, M.S. 552 idi. Asena ise o zamanlar iki yaşındaydı. Devlet kurucusu Bumin Kağan uzun yaşamadı, o yıl öldü. Yerine büyük oğlu Kara Kağan geçti, o da hastaydı; bir yıl içinde ağırlaştı ve hayatını kaybetti. Yerine küçük kardeşi Mukan Bey uzun süre kağanlık yapsın diye büyük bir tören yapıldı. Ülkenin aksakalı ve bilge şamanı Mukan Bey’in boğazına ipek kumaş sardı, ipeği sıktı, sıktı, şamanladı…
Mukan Bey’in rengi kıpkırmızı oldu, soluğu daraldı; adam ipeği gevşetti:
“Kaç yıl kağanlık yapacaksın?” diye sordu.
Mukan Bey: “On yıl,” diye yanıt verdi.
Şaman ipeği bir daha sıktı sıktı, yüzü daha da kızarınca gevşetti.
“Kaç yıl kağanlık yapacaksın?” diye tekrar sordu, o da, “yirmi yıl,” dedi.
İnsanlar sevinçle alkışladılar. “Gök Tengri kabul etti,” diye onayladılar.
Yıl: 553 idi.
Mukan Bey gerçekten de yirmi yıl yaman bir kağanlık yaptı. Kısa sürede Hazar Denizi’nden Orhun düzlüklerine kadar bütün Orta Asya boylarını ve beylerini birleştirdi. Göktürk yurdunu Çin seviyesine çıkardı, yenilmez kıldı.
ASENA işte bu Mukan Kağan’ın üç kızından biriydi.
Neden diğer iki kardeşinin adı bile bilinmiyor da ASENA Tanrıça seviyesine yükseldi? Yıllarca merak ettiğim konu buydu.
Aslında ASENA Göktürk Devleti’ni kuranların boy adıydı.
Ama Asena, akıllı, sevgi dolu, alçak gönüllü, çalışkan, bilgili, kendini halktan ayırmayan, zarif bir kızdı. Halk bu bilge kıza, “Bütün Asena boyu senin gibi olsun,” dedi, onu hep Asena diye çağırdı; adı Asena kaldı, asıl adı unutuldu.
Çin ile Göktürk devleti arasında barış sağlansın diye Çin İmparatoru Yuwen Yong, 17 yaşındaki ASENA ile evlenmek için elçi gönderdi. Babası Mukan Kağan da barış için bu evlilikten yana olduğunu söyledi, ama ASENA’ya danışması gerekiyordu.
ASENA üç şart ileri sürdü.
Öyle şartlardı ki, kimse tek başına karar alamazdı. İki ülkede de toylar (meclisler) toplandı, tartışıldı, ASENA’nın şartları kabul edildi. O şartlardan birinin etkisi günümüze kadar sürüp geldi.
Neydi o şartlar?
Ben ASENA’yı tanrıça mertebesine çıkaran o şartların kitabını yazdım. ASENA hiç kimsenin bildiği ASENA değil.
Bu bir kültür dönüşümünün başlangıcı olsun istiyorum. Benden ASENA’nın o şartlarını keşfeden varsa kitabı ödül olarak alacak.
Resimlenmek üzere Sevgili Mustafa Delioğlu’na gönderdim. Masal dizisini hazırlarken Mustafa ile öyle bir kan ve ruh uyumu yakaladık ki şu resme bakın lütfen. Oradaki hareket, oradaki güzellik, oradaki renk uyumu… Mustafa sanki benim kafamdaki ASENA’yı resmetmiş. Bin teşekkür Sevgili Delioğlu.
Kitap eylülde DOĞUBATI Yayınlarından çıkacak. ASENA’nın şartlarını bilemeyenler kitabı beklesin.
ASENA’yı yazarken yukarıda sözünü ettiğim iki insanı düşündüm. Acaba ASENA’yı bilseler yanıtları böyle mi olurdu? Bizim bu kadar çatışmalı toplum oluşumuzun sebebi galiba ortak kültürümüzden uzaklaşmış olmak.
Bundan sonra İyilik Tanrısı Ülgen’e, Yaşam Döngüsünü Başlatan Umay Ana’ya, Yer altının Kötülük Tanrısı Erlik Han’a, Akıl Tanrısı Mergen Han’a ve Kartal Tanrıça Bürküt Ana ile diğerlerine yazma sırası gelecek…
Not: Çin arkeologları Asena’nın mezarını da buldular. Yüzyıllar içinde mezar birçok kez soyulmuş. Buna rağmen mezardan Asena’ya ait bine yakın buluntu çıkarılmış durumda.
