Türkiye’nin ‘Hamas’ın İstanbul’dan İsrail’e karşı yürüttüğü faaliyetlerini’ hafifletmeye başladığı hissinin ardından İsrail hükümeti, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirme girişimine ‘sınırlı şekilde’ yanıt verme kararı aldı. Bu kapsamda Tel Aviv’deki üst düzey bir siyasi kaynağın belirttiğine göre İsrail, donmuş ilişkileri ‘yumuşatmaya’ yöneldi.
İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Hertzog’un gelecek ay Türk mevkidaşının davetini kabul edeceğini ve Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya gideceğini açıkladı. Siyasi isimler, 30 Ocak’ta ‘Haaretz’ gazetesine yaptıkları açıklamada, İsrail hükümetinin, ‘bu ilişkilerin kötü geçmişi ve zaman zaman tanık oldukları ani dalgalanmalar’ nedeniyle yakın dönemde Türkiye ile ilişkilerde bir ilerleme sağlamak için net bir yön çizmekte zorlandığını belirtti. Tel Aviv’de, son zamanlarda Dışişleri Bakanlığı’nda, Naftali Bennett hükümetinde ve güvenlik birimlerinde gerçekleştirilen farklı müzakereler sırasında güçlü bir korku baş gösterdi. Öyle ki Tel Aviv, Erdoğan’ın ilişkileri iyileştirmedeki amacının ‘ülkesini tanık olduğu şiddetli ekonomik krizden kurtarmaya yardım sağlama’ olduğuna inanırken, İsrail’e göre iki ülke arasında başka bir siyasi kriz patlak verdiğinde, Türkiye’nin İsrail ile ilişkileri yeniden değişecek.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, söz konusu siyasi isimler, Dışişleri Bakanlığı, Milli Güvenlik Kurulu ve Mossad (dış istihbarat teşkilatı) temsilcileri arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın niyetinin sorgulanması konusunda fikir birliği olduğunu söylediler. Ayrıca İsrail deniz komandolarının Mavi Marmara gemisine saldırmasının ardından 2010 yılında Tel Aviv’e karşı başlatılan medya savaşından bu yana Türkiye’nin, yaşanan olaylar çerçevesinde nasıl davrandıklarını hatırlattılar. 2018 yılında kadar Ankara, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik bombardımanlarına eleştirilerde bulunurken diplomatik bir kriz patlak verdi. Ayrıca Türkiye, İsrail büyükelçisini sınır dışı etti.
Ancak İsrailliler, Türkiye’nin kriz yılları boyunca ticaret, ekonomi ve turizm ilişkilerini sürdürmeye hevesli olduğunu belirttiler. Ayrıca Erdoğan’ın oğlunun da işlettiği denizcilik şirketi aracılığıyla bu ilişkilerde aktif olarak rol oynadığını söylediler. Şirket, Hayfa limanını Ürdün ve onun aracılığıyla Arap ülkeleriyle ticaret için ana istasyon haline getiriyor.
Cumhurbaşkanı Hertzog ve Erdoğan arasındaki olumlu görüşmelerin ardından, iki İsrailli turistin gözaltına alınması ve serbest bırakılması olayı sırasında Ankara ile yürütülen dostluk ilişkilerine atıf yapıldı. Erdoğan, İsrail’in yeni cumhurbaşkanı ile iki görüşme gerçekleştirmiş, Hertzog’u cumhurbaşkanı olarak seçilmesinden dolayı ve annesinin ölümü nedeniyle aramıştı. Öncesinde ise Hertzog, İsrailli turistleri serbest bıraktığı için Erdoğan’a teşekkürlerini iletmişti. Ayrıca Erdoğan’a teşekkürlerini ileten İsrail Başbakanı Naftali Bennett arasında ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile İsrailli mevkidaşı Yair Lapid arasında da görüşmeler gerçekleşti. Öyle ki Çavuşoğlu, koronavirüse yakalanan Lapid’e sağlığının nasıl olduğunu sordu.
Ancak daha da önemlisi İsrailli yetkililer, Türk yetkililerin Hamas’ın Türkiye’deki faaliyetlerini frenlemek üzere son haftalarda ciddi bir çaba sarf ettiğine inanıyor. İsrailli yetkililer, bu çabaları ‘Erdoğan’ın ilişkileri geliştirmedeki ciddiyetinin olumlu bir göstergesi’ olarak nitelendirdi. Haaretz gazetesinin 30 Ocak’ta yayınladığı bir habere göre İsrail ile Türkiye arasında son haftalarda gerçekleşen temaslara aşina İsrailli kaynaklar, “Erdoğan, Türkiye’deki Hamas aktivistlerine karşı terörle mücadele konusunda oldukça olumlu işaretler ortaya koyuyor. Bu durum önemli. Çünkü bizim açımızdan, bizi ilişkilerimizi geliştirmekten caydıran temel konulardan biri de bu; Hamas’a ev sahipliği yapması” dedi.
Hertzog, Erdoğan ile olası görüşmesi hakkında kamuoyuna herhangi bir açıklama yapmadı. Ancak Bennett, hafta sonu İsrail gazetelerine verdiği röportajda böyle bir zirve toplantısını desteklediğini söyledi. Başbakan Bennett ayrıca, “Türkiye’nin niyetinden şüpheliyim ve Gazze’deki krizler sırasında yaşananları gördüğüm için yanılsamıyorum. Bu hareketleri iyi biliyoruz” ifadelerini kullandı.
Kaynak : Şarkul Avsat
